Της Ηλέκτρας Κλείτσα
Ένα βήμα πιο κοντά στην συνταγματική αναθεώρηση, που θα του χαρίσει διευρυμένες εξουσίες, βρίσκεται ο πρόεδρος της Τουρκίας, Τ. Ερντογάν, μετά την πρώτη και τη δεύτερη έγκρισή της από το κοινοβούλιο της χώρας, στις 15/1 και 21/1 αντίστοιχα. Η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί, αφού η βουλή θα πρέπει να ψηφίσει ξεχωριστά το κάθε άρθρο του νέου συντάγματος (μέχρι την ώρα που γράφεται το άρθρο έχουν εγκριθεί τα επτά πρώτα από τα συνολικά δεκαοκτώ άρθρα) ενώ για να κατοχυρωθεί τελικά το νέο σύνταγμα, θα πρέπει να εγκριθεί και από δημοψήφισμα μέσα στους επόμενους μήνες.
Ανάμεσα στις αρμοδιότητες του προέδρου με βάση το νέο σύνταγμα, θα είναι να διορίζει και να καθαιρεί υπουργούς, ενώ η θέση του πρωθυπουργού καταργείται.
Ένταση του αυταρχισμού
Μετά τη σοβαρή ήττα του στις εκλογές του καλοκαιριού του 2015, στις οποίες ο Ερντογάν δεν κατάφερε να εξασφαλίσει αρκετές έδρες για να σχηματίσει αυτόνομη κυβέρνηση (258 από τις 276 που απαιτούνταν) και πολύ περισσότερο να φτάσει στον αριθμό των εδρών που θα του επέτρεπαν να προχωρήσει στη συνταγματική αναθεώρηση, ακολούθησε μια περίοδος άγριας καταστολής και τρομοκρατίας.
Ο Ερντογάν και το ΚΔΑ (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) εξαπέλυσαν βίαιες επιθέσεις ενάντια σε κάθε μορφής δημοκρατικό δικαίωμα, αλλά κυρίως ενάντια στους Κούρδους στις ανατολικές περιοχές της χώρας και το φιλοκουρδικό, αριστερό κόμμα HDP, του οποίου η εκλογική άνοδος στέρησε από τον Ερντογάν την αυτοδυναμία.
Στις εκλογές που ακολούθησαν το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου, το ΚΔΑ, έχοντας ποντάρει στη βία, την τρομοκρατία και τη φίμωση κάθε φωνής αντιπολίτευσης, κατάφερε να φτάσει στον πολυπόθητο αριθμό εδρών (317) που του επέτρεπαν να σχηματίσει κυβέρνηση, αλλά και να αρχίσει τις διαδικασίες της συνταγματικής αναθεώρησης.
Και πάλι όμως, ο Ερντογάν είναι υποχρεωμένος να συγκεντρώσει τα δύο τρίτα της βουλής (330 έδρες) και στη συνέχεια η συνταγματική αναθεώρηση πρέπει να εγκριθεί από δημοψήφισμα.
Έτσι, ακόμη κι αν όλα τα άρθρα του νέου συντάγματος περάσουν από τη βουλή με 330 ψήφους, πράγμα που απαιτεί να ψηφιστούν και από μικρή μερίδα των βουλευτών της αντιπολίτευσης, δεν είναι ακόμη βέβαιο ότι ο Ερντογάν θα μπορέσει να αποκτήσει τις επιπλέον εξουσίες στις οποίες ελπίζει για να σταθεροποιήσει το αυταρχικό καθεστώς του.
Μπροστά σε δημοψήφισμα;
Το αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου Ιούλη, αποτέλεσε «θείο δώρο» για την κυβέρνηση. Γιατί λειτούργησε όχι μόνο ως άριστη δικαιολογία για την ακόμη μεγαλύτερη ένταση της καταστολής και του αυταρχισμού, αλλά και ως φόβητρο για την κοινωνία, αφού ο Ερντογάν το αξιοποιεί ακόμη για να παρουσιάσει τον εαυτό του ως το μοναδικό εγγυητή της ασφάλειας της χώρας. Έτσι, σε ένα ενδεχόμενο δημοψήφισμα το επόμενο διάστημα το βασικό «προεκλογικό» επιχείρημα του Ερντογάν θα κινείται, όπως εύκολα μπορούμε να μαντέψουμε, στην ίδια κατεύθυνση: «Δώστε μου υπερ-εξουσίες, για να φροντίσω για την ασφάλειά σας».
Το ερώτημα είναι κατά πόσο αυτή η ρητορική θα έχει ξανά αποτέλεσμα. Η τουρκική κοινωνία, έχει βιώσει το τελευταίο διάστημα, όχι μόνο τον αυταρχισμό του Ερντογάν, αλλά και το φόβο των τρομοκρατικών επιθέσεων ενάντια σε πολυσύχναστα, καθημερινά μέρη, με στόχο απλούς εργαζόμενους και νεολαία. Όλα αυτά, μπορεί να παίξουν το ρόλο τους στο να κρατήσουν τον κόσμο φοβισμένο, απρόθυμο να έρθει σε άμεση σύγκρουση με την κυβέρνηση, δεν μπορεί όμως να αποκλειστεί και το αντίθετο. Η ίδια κοινωνία ήταν αυτή που ξεσηκώθηκε μαζικά ενάντια στην κυβέρνηση Ερντογάν για το πάρκο Γκεζί το 2013.
Η ανάγκη πραγματικής αντιπολίτευσης
Παράλληλα με την κατάφορη καταπάτηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων της τουρκικής κοινωνίας, μαζί με τις φυλακίσεις των βασικών στελεχών του φιλοκουρδικού HDP και των συντακτών της μεγαλύτερης εφημερίδας της αντιπολίτευσης Cumhuriyet, η βία και η κρατική τρομοκρατία απέναντι σε οποιονδήποτε αμφισβητεί το καθεστώς εντείνονται.
Ο Ερντογάν επιχειρεί να κλείσει οριστικά κάθε ανοιχτό μέτωπο που απειλεί την εξουσία του, είτε πρόκειται για τις αντιπολιτευτικές φωνές από τη μεριά του τουρκικού πληθυσμού, είτε για τους Κούρδους της Τουρκίας, που βρίσκονται στο στόχαστρο του.
Όλα τα προηγούμενα χρόνια, η τουρκική κοινωνία απόδειξε πολλές φορές ότι είναι διατεθειμένη να δώσει σκληρούς αγώνες για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της. Η άγρια καταστολή, οι φυλακίσεις στελεχών της Αριστεράς, οι διώξεις ενάντια σε όποιον τολμά να αντισταθεί, έχουν μέχρι στιγμής καταφέρει να βάλουν φρένο στα κινήματα ενάντια στον αυταρχισμό και την ανισότητα. Όμως δεν μπορούν για πάντα. Οι αγώνες που αναπόφευκτα θα προκύψουν το επόμενο διάστημα, θα βρεθούν ξανά απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις.
Η δυναμική αντεπίθεση ενάντια στο καθεστώς Ερντογάν, μέσα από ένα κίνημα που θα περιλαμβάνει όχι μόνο μαχητικές διαδηλώσεις αλλά και απεργίες, συντονισμό ανάμεσα στα διαφορετικά στρώματα της τουρκικής κοινωνίας αλλά και ανάμεσα στους Τούρκους και τους Κούρδους εργαζόμενους και φτωχούς, είναι το μόνο που μπορεί να βάλει φρένο στις αντιδημοκρατικές επιδιώξεις του καθεστώτος.
