Της Ροζαλίας
Στα μέσα Ιούλη, η κυβέρνηση Τραμπ αποφάσισε οριστικά την αναίρεση της απαγόρευσης χρήσης του τοξικού εντομοκτόνου με τη δραστική ουσία chlorpyrifos (χλωροπυριφός) στην αγροτική παραγωγή. Η χρήση του συγκεκριμένου φαρμάκου είχε περιοριστεί σημαντικά με απόφαση της κυβέρνησης Ομπάμα, μετά από έντονες προειδοποιήσεις επιστημονικών φορέων όπως η EPA (Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας) ότι αποτελεί κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και συγκεκριμένα ότι μπορεί να προκαλέσει σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες ιδιαίτερα στα παιδιά.
Η κυβέρνηση Τραμπ ωστόσο, δηλώνοντας προκλητικά ότι «παραμένουν σημαντικά ερωτήματα γύρω από τη σημασία των στοιχείων» (των επιστημονικών ερευνών που μιλάνε για σοβαρούς κινδύνους από το εντομοκτόνο) αποφάσισε μετά από χρόνια διαμάχη την οριστική απελευθέρωση της χρήσης του στις καλλιέργειες. Το συγκεκριμένο φυτοφάρμακο, της εταιρείας «Dow Chemical», είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στην καλλιέργεια ξηρών καρπών, βαμβακιού, εσπεριδοειδών και αμπελώνων στις ΗΠΑ.
Εφιάλτης για παιδιά και εγκύους
Η πρώτη απόφαση για την επιστροφή του εντομοκτόνου στα χωράφια των ΗΠΑ μετά την προσωρινή του απαγόρευση πάρθηκε το 2017. Η είδηση προκάλεσε μαζικά κύματα αντιδράσεων από πληθυσμούς που ζουν κοντά σε αγροτικές περιοχές, ιδιαίτερα στην Καλιφόρνια. Αυτοί που κατά κύριο λόγο αντιμετωπίζουν τις σοβαρότερες συνέπειες, είναι οι εργάτες γης, πολύ συχνά μετανάστες από χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Κάτοικοι αγροτικών περιοχών περιέγραψαν ότι η άμεση επαφή με το εντομοκτόνο μπορεί να προκαλέσει στα παιδιά δύσπνοια, δάκρυα και στομαχικές διαταραχές. Στις τέτοιες περιοχές, αυτό δεν είναι σπάνιο, αφού τα παιδιά βρίσκονται διαρκώς μέσα, ή πολύ κοντά σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Η άμεση επαφή όμως δεν είναι απαραίτητη για να προκληθούν σημαντικές βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι κάτοικοι αναφέρουν ότι οι έγκυες που ζουν κοντά σε χωράφια όπου χρησιμοποιείται το εντομοκτόνο, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να γεννήσουν παιδιά με αυτισμό, ενώ οι επιστήμονες εκτιμούν ότι είναι πιθανότερο τα παιδιά να γεννηθούν με χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης, προβλήματα μνήμης, πνευμονικές δυσλειτουργίες και υπογονιμότητα.
Για την κυβέρνηση Τραμπ βέβαια, που αρνείται να τηρήσει ακόμη και τα προσχήματα, τα παιδιά των φτωχών αγροτών δεν έχουν καμία σημασία. Σημασία έχει να μη μειωθούν τα κέρδη της Dow Chemical, της αμερικάνικης πολυεθνικής που παράγει το προϊόν. Η Dow Chemical θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής φυτοφαρμάκων και χημικών στον κόσμο, με παρουσία σε 160 χώρες, ενώ το 2018 τα καθαρά της έσοδα έφτασαν σχεδόν τα 4,5 δις δολάρια. Και η κυβέρνηση των ΗΠΑ, αποφάσισε να βοηθήσει στην αύξησή τους.
Chlorpyrifos στις καλλιέργειες στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα, φάρμακα με τη δραστική ουσία chlorpyrifos είναι απαγορευμένα, τόσο για χρήση σε βεράντες, κήπους, κλπ, όσο και για την αντιμετώπιση παρασίτων των καλλιεργειών. Η χρήση τους έχει επιτραπεί κατ’ εξαίρεση στις καλλιέργειες για την αντιμετώπιση έκτακτων κινδύνων, όπως έγινε για παράδειγμα το 2010 για να αντιμετωπιστεί παράσιτο της ντομάτας που εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις ελληνικές καλλιέργειες. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση όμως, επιβλήθηκαν σοβαροί περιορισμοί για τη διάρκεια χρήσης της συγκεκριμένης ουσίας, γεγονός που δείχνει καθαρά τους κινδύνους που μπορεί να επιφέρει στην ανθρώπινη υγεία.
Παρόλα αυτά, η απαγόρευση δεν τηρείται πάντα. Το 2018 εντοπίστηκαν ίχνη της ουσίας σε φράουλες που προορίζονταν για την αγορά στο Βόλο ενώ την ίδια χρονιά εντοπίστηκαν μεγάλες ποσότητες πατάτας στις Σέρρες με υψηλές συγκεντρώσεις της ουσίας chlorpyrifos. Δε λείπουν όμως και οι περιπτώσεις στις οποίες καταναλωτές προμηθεύονται εντομοκτόνα για τους κήπους τους, χωρίς να ξέρουν ότι βάζουν σε κίνδυνο την υγεία των ίδιων και των γύρω τους. Όταν μια «απαγορευμένη» ουσία μπορεί να βρεθεί εύκολα στην αγορά, το ερώτημα είναι σε τι ακριβώς χρησιμεύει η απαγόρευση.
Σε κάθε περίπτωση, είτε μιλάμε για τις ΗΠΑ, για την Ελλάδα, ή για οποιαδήποτε περιοχή του πλανήτη, η ασυδοσία των μεγάλων εταιρειών και των κυβερνήσεών τους δεν έχει όρια. Νόμιμα ή παράνομα, δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να μας δηλητηριάζουν με κάθε μπουκιά, με κάθε ανάσα, αρκεί να συνεχίσουν να κερδίζουν.
