«Ο Οκτώβρης και η θέση της γυναίκας» ρεπορτάζ από την εκδήλωση στο χώρο Ρόζα Παρκς
Την Κυριακή 19/11 πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η εκδήλωση με θέμα Οι γυναίκες στην Οκτωβριανή Επανάσταση την οποία οργάνωσαν τα μέλη του «Ξ» από τις περιοχές του Ζωγράφου και των Πετραλώνων στο νέο χώρο «Ρόζα Παρκς» στην οδό Αιόλου 68-70.
Τη συζήτηση, που παρακολούθησαν 35 σύντροφοι και συντρόφισσες, άνοιξαν οι συντρόφισσες Νατάσσα Αργυράκη και Ελένη Μήτσου που παρέθεσαν μια σειρά από πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία τόσο για τον ρόλο των γυναικών στην Επανάσταση, όσο και για τις κατακτήσεις που η επικράτηση της σήμαινε για αυτές.
Νατάσσα Αργυράκη
Η πρώτη εισαγωγική ομιλία από τη Νατάσσα Αργυράκη ξεκίνησε με μια αναδρομή στην κατάσταση της γυναίκας στη Ρωσία πριν την επανάσταση. Οι εργαζόμενες γυναίκες ήταν κατά 80% ανειδίκευτες εργάτριες, κυρίως οικιακές βοηθοί και μαγείρισσες, το 13% εργαζόταν στη βιομηχανία και μόνο το 4% στην εκπαίδευση. Η εργάτρια λάμβανε τη μισή αμοιβή από αυτήν που έπαιρνε ο άνδρας εργάτης, για την ίδια ακριβώς δουλειά! Το ποσοστό της βρεφικής θνησιμότητας ήταν πολύ υψηλό: υπολογίζεται πως ένα στα τρία παιδιά δεν κατάφερνε να επιζήσει μέχρι την ηλικία των τριών ετών. Ο αναλφαβητισμός αποτελούσε μαζικό φαινόμενο. Το ποσοστό του έφτανε το 76% στο γενικό πληθυσμό και στις γυναίκες άγγιζε το 87%.
Η κατάσταση ήταν ακόμα χειρότερη στην Ανατολή, στις περιοχές της Κεντρικής Ασίας. Εκεί επικρατούσαν συνθήκες βαθιάς πολιτιστικής και γενικότερης κοινωνικής καθυστέρησης, ενώ ο αναλφαβητισμός ήταν σχεδόν καθολικός. Κυριαρχούσαν ακραίες αναχρονιστικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις, που κατέτασσαν τη γυναίκα ανάμεσα στον άνθρωπο και το ζώο και έδιναν στον άνδρα δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω της.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση παραχώρησε πλήρη πολιτικά δικαιώματα στις γυναίκες, με ένα από τα πρώτα της Διατάγματα, το Δεκέμβρη του 1917. Κατάργησε όλους τους νόμους που καθιστούσαν τη γυναίκα υποδεέστερη, που την κρατούσαν σε κατάσταση υποταγής. Κατάργησε επίσης τους νόμους εκείνους που διέκριναν το «νόμιμο» από το εξώγαμο παιδί και καθιερώθηκε ο πολιτικός γάμος. Αποποινικοποιήθηκε η πορνεία, ενώ συλλαμβάνονταν οι μαστροποί! Οι πόρνες έμπαιναν σε προγράμματα εκπαίδευσης προκειμένου να δουλέψουν αλλού και να επανενταχθούν στην κοινωνία.
Οι Μπολσεβίκοι δημιούργησαν το Γραφείο Γυναικών που στόχευε στο να ενισχύσει την συνειδητοποίηση των εργαζομένων γυναικών σε μια σειρά ζητημάτων, όπως η φροντίδα των παιδιών, του σπιτιού και της δημόσιας υγείας και διεύρυνε τους ορίζοντές τους σε σχέση με τα νέα τους δικαιώματα.
Σημαντικό στοιχείο για να δούμε πόσο καίριας σημασίας ήταν για τους Μπολσεβίκους η δουλειά στις γυναίκες, είναι ότι ο Κόκκινος Στρατός, παρά τις ελλείψεις που προκαλούσε ο πόλεμος, εφοδίασε το Γραφείο Γυναικών με ένα ειδικό τρένο, βοηθώντας τες έτσι να ταξιδεύουν σε όλη τη χώρα και να χτίζουν παραρτήματα.
Ταυτόχρονα τα πρώτα χρόνια μετά την επανάσταση ξεκίνησε και ένας πλατύς διάλογος σε σχέση με τη σεξουαλικότητα, κάτι που ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με το προηγούμενο καθεστώς. Η ομοφυλοφιλία αποποινικοποιήθηκε, όταν το 1922, όλοι οι νόμοι που στρέφονταν κατά των ομοφυλόφιλων αφαιρέθηκαν από τον Ποινικό Κώδικα. Υπό το τσαρικό καθεστώς, η ομοφυλοφιλία ήταν εκτός νόμου ενώ η γυναικεία ομοφυλοφιλία, όπως και η γυναικεία σεξουαλικότητα συνολικά, αγνοούνταν εντελώς.
Αν η μπολσεβίκικη επανάσταση απελευθέρωσε τις γυναίκες, η σταλινική αντεπανάσταση αντέστρεψε ριζικά την πολιτική απέναντι στις γυναίκες και την οικογένεια.
Ελένη Μήτσου
Η δεύτερη εισαγωγική ομιλία από την Ελένη Μήτσου τόνισε τη σημασία που είχε η νέα επαναστατική νομοθεσία για τις γυναίκες.
Η κυβέρνηση των σοβιέτ πέρασε μια νομοθεσία κυριολεκτικά επαναστατική για την εποχή της, αλλά σε πολλά σημεία επαναστατική και σε σχέση με την νομοθεσία που ισχύει σήμερα για τις γυναίκες σε πολλές χώρες του κόσμου.
Σε μια κοινωνία που είχε μάθει ότι η θέση της γυναίκας ήταν σκλάβα του συζύγου και του σπιτιού, ο Οκτώβρης έφερε εξαιρετικά επαναστατικές αλλαγές. Το σύνταγμα του 1918 καθιέρωσε την ισότητα των δυο φύλλων και έδωσε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες. Στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες της Δύσης, όπως στην Αγγλία και στις ΗΠΑ το δικαίωμα της ψήφου δόθηκε στις γυναίκες το 1920 –κάτω και από την πίεση των κατακτήσεων της ρωσικής επανάστασης– και σε πολλές άλλες μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο. Μέσα σε 4 βδομάδες από την επανάσταση του Οκτώβρη καθιερώθηκε ο πολιτικός γάμος ενώ διευκολύνθηκε και απλοποιήθηκε η διαδικασία του διαζυγίου, καταργήθηκε η έννοια του νόθου παιδιού και θεσμοθετήθηκε η διατροφή και καθιερώθηκε η ίση αμοιβή στην εργασία ανδρών και γυναικών. Μέχρι το 1920 νομιμοποιήθηκε και η έκτρωση, η οποία γινόταν μάλιστα δωρεάν στα κρατικά νοσοκομεία.
Όλα τα παραπάνω, μαζί με την καθιέρωση της 8ωρης εργασίας, της αμειβόμενης άδειας ασθένειας και όλους τους νόμους της κοινωνικής πρόνοιας σήμαιναν μια πραγματική επανάσταση για την ζωή των γυναικών στην πρώην τσαρική αυτοκρατορία!
Ο Λένιν σε μια σειρά γραπτά του κείμενα εξηγούσε πως δεν μπορεί να υπάρχει πραγματική ισοτιμία των δυο φύλλων ούτε πραγματική απελευθέρωση της γυναίκας, αν η γυναίκα δεν απαλλαγεί από τη σκλαβιά του σπιτιού και της κουζίνας και την αποκλειστική ευθύνη για την ανατροφή των παιδιών και εξηγούσε επίσης πως αν δεν αποσπάσουμε τις γυναίκες από τις συνθήκες του σπιτιού και της κουζίνας δεν είναι δυνατό να οικοδομήσουμε δημοκρατία και πολύ περισσότερο σοσιαλισμό!
Η επανάσταση έπρεπε επομένως να κοινωνικοποιήσει τις οικιακές εργασίες και την ανατροφή των παιδιών προκειμένου να υπάρχει ο ελεύθερος χρόνος για τις γυναίκες για να οικοδομήσουν το σοσιαλισμό μαζί με τους άντρες. Ο Λένιν, η Α. Κολλοντάι, η Ινέσσα Αρμάντ, έπεισαν το κόμμα ότι χωρίς τις γυναίκες δεν μπορεί να γίνει επανάσταση και ότι έπρεπε να πάνε στους χώρους δουλειάς των γυναικών να τους μιλήσουν, να τις οργανώσουν.
Επίσης ανέφεραν ότι οι γυναίκες πρέπει να προσεγγιστούν διαφορετικά από τους άντρες γιατί έχουν διαφορετικά προβλήματα, υφίστανται διπλή καταπίεση, τόσο από τον καπιταλισμό όσο και από την πατριαρχία.
***
Στη συνέχεια ακολούθησε ζωντανή και ενδιαφέρουσα συζήτηση με ερωτήσεις και τοποθετήσεις από τους παρευρισκόμενους-ες, γυναίκες και άνδρες. Τονίστηκαν τα επιτεύγματα της Ρώσικης Επανάστασης αλλά η συζήτηση ήρθε και στο σήμερα και στο πώς τα γυναικεία κινήματα ανά τον κόσμο ξαναζωντανεύουν σήμερα και παίρνουν μαθήματα από την Οκτωβριανή Επανάσταση, που εμπνέει στη σημερινή εποχή ακριβώς επειδή συνδέει τον αγώνα ενάντια σε κάθε μορφή καταπίεσης με την πάλη της εργατικής τάξης, συνολικά, ανδρών και γυναικών, για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.
Στέκι «Π»: Η ζωή στη Ρωσία τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια (1917-1924)
Ολοκληρώθηκε το αφιέρωμα που οργάνωσε το «Π – Χώρος κινημάτων, αλληλεγγύης & πολιτισμού», για τα 100 χρόνια από τη ρώσικη επανάσταση, με τίτλο 1917-2017: 100 χρόνια από τον Οκτώβρη που άλλαξε τον κόσμο.
Το Σάββατο 25 Νοέμβρη έκλεισε αυτός ο κύκλος με την δεύτερη συζήτηση που είχε σαν θέμα Η ζωή στη Ρωσία τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια (1917-1924) με ομιλητές την
Νάντια Τριανταφυλλοπούλου από τη Λαϊκή Ενότητα και τον
Γιάννη Παπαϊωάννου Μανδηλαρά από το Ξεκίνημα.
***
Η Νάντια Τριανταφυλλοπούλου, άνοιξε την κουβέντα κάνοντας κάποιες συγκρίσεις στην ποιότητα ζωής σε σχέση με τη τσαρική Ρωσία.
Αρχικά στάθηκε στο τομέα της Παιδείας, που ενώ πριν την Οκτωβριανή επανάσταση ήταν ένα προνόμιο των λίγων και των πλουσίων, στα πλαίσια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης η παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της ήταν δωρεάν, όπως και τα συγγράμματα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το γεγονός ότι στη τσαρική Ρωσία τα ποσοστά του αναλφαβητισμού ήταν τεράστια καθώς 4 στους 5 δεν μπορούσαν να πάνε σχολείο, ενώ 3 στους 4 δεν ήξεραν γραφή και ανάγνωση.
Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στα εργασιακά δικαιώματα και στις συνθήκες εργασίας. Ενώ, πριν το 1917 οι εργάτες δούλευαν από 10 έως 16 ώρες την ημέρα, ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε η επαναστατική κυβέρνηση ήταν να εφαρμοστεί το 5ήμερο και 8ωρο, το οποίο αποτελούσε και την μικρότερη εργάσιμη εβδομάδα παγκοσμίως.
Όσον αφορά την ασφαλιστική κάλυψη, από εκεί που μόλις 2 εκατομμύρια καλύπτονταν ασφαλιστικά, από τον Οκτώβρη του ’17 όλοι οι εργάτες ήταν ασφαλισμένοι καθώς και τα μέλη των οικογενειών τους. Ενώ στη σύνταξη έβγαιναν στα 60 έτη οι άντρες και στα 55 οι γυναίκες.
Τέλος, αναφέρθηκε στο πώς αυτές οι συνθήκες ζωής συνδέονται με την κατάσταση που βιώνουμε καθώς και με τις διεκδικήσεις και τις ανάγκες της σημερινής εποχής.
***
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο Γιάννης Παπαϊωάννου Μανδηλαράς, ο οποίος αρχικά ανέφερε ότι οι Μπολσεβίκοι ανέλαβαν μια τεράστια σε έκταση χώρα με τεράστια προβλήματα και παρά τις αντιξοότητες κατάφερε να βελτιώσει την καθημερινή ζωή των Ρώσων. Ο πυλώνας αυτής της βελτίωσης συμπυκνωνόταν στο άμεσο αίτημα 8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ξεκούραση-ύπνος και 8 ώρες προσωπικών ασχολιών. Ένα αίτημα που επέτρεψε να εμπλουτιστεί ο πολιτισμός και να εισβάλει στα σπίτια και στην καθημερινότητα των Ρώσων εργατών.
Στη συνέχεια καταπιάστηκε με το θέμα της Δικαιοσύνης, όπου η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου ερχόταν στα μέτρα του εργατικού κράτους, καταργώντας όλο τον παλιό μηχανισμό των δικαστηρίων και δημιουργώντας στη θέση του το Ενιαίο Λαϊκό Δικαστήριο, όπου οι δικαστές εκλέγονταν από τους εργάτες και ήταν ανακλητοί.
Οι ποινές από τα δικαστήρια ήταν στην πλειοψηφία τους με αναστολή και στόχευαν στην μη επανάληψη της πράξης. Ενώ η φυλάκιση αντικαταστάθηκε με τη δημόσια εργασία.
Έπειτα αναφέρθηκε στο τομέα της Υγείας. Εκείνη την περίοδο είχαν να αντιμετωπίσουν την ισπανική γρίπη, τη χολέρα και το τύφο. Η απάντηση της επαναστατικής κυβέρνησης ήταν να ενοποιηθούν όλες οι υπηρεσίες υγείας στο Λαϊκό Επιτροπάτο Υγείας, δίνοντας μια πραγματική μάχη με την καθημερινή υγιεινή. Το επίτευγμα αυτών των επιτροπών ήταν να τερματίσουν την χολέρα και τον τύφο.
Σημείωσε επίσης ότι σημαντικό ήταν το γεγονός ότι βελτιώθηκαν οι συνθήκες στα νοσοκομεία, που πολλαπλασιάστηκαν τα πρώτα χρόνια μετά την επανάσταση. Συγκεκριμένα από το 1919 μέχρι το 1920 τα νοσοκομεία αυξήθηκαν κατά 50% και τα 2,5 πρώτα χρόνια οι κλίνες αυξήθηκαν κατά 40%.
Τέλος, έκανε αναφορά στις Τέχνες όπου μετά την επανάσταση υπήρξε μια έκρηξη δημιουργικότητας. Το θέατρο, ο κινηματογράφος, η ζωγραφική άκμασαν τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια και συμπεριλάμβαναν δωρεάν παραστάσεις και μαζικές επισκέψεις σε μουσεία.
Κλείνοντας, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση ότι όλες αυτές οι επιτροπές που βοήθησαν στην ποιότητα της καθημερινής ζωής ήταν στελεχωμένες από απλούς καθημερινούς ανθρώπους και εργάτες.
Όλα τα πιο πάνω βέβαια ήρθε να ισοπεδώσει η γραφειοκρατία που αναπτύχθηκε στη συνέχεια και οι εκκαθαρίσεις του Στάλιν.
***
Τη συζήτηση ακολούθησε πλούσια και ζωντανή κουβέντα. Το «π» κατά τη διάρκεια του αφιερώματος οργάνωσε 2 ανοιχτές συζητήσεις, 1 προβολή ταινίας και έκθεση φωτογραφίας και αφίσας κλείνοντας τον κύκλο από τα γεγονότα που συγκλόνισαν ολόκληρο τον πλανήτη με τον τρόπο που του αρμόζει.
Πετυχημένη συνεστίαση του «Ξ» Θεσ/νίκης!
Πάνω από 70 άτομα βρεθήκαμε την Κυριακή 26/11 στην ταβέρνα «το Ρέμα» στη συνεστίαση που διοργάνωσε το Ξεκίνημα Θεσσαλονίκης!
Στο καθιερωμένο πλέον ραντεβού μας, συναντηθήκαμε με συντρόφους/ισσες και φίλους/ες, ακούσαμε (πολύ καλή) ζωντανή μουσική από τους Χρήστο Ζάχο, Εύα Δημοκωστούλα και Γιάννο Νικολάου, τα είπαμε, φάγαμε και ήπιαμε.
Μέσα στην δύσκολη περίοδο που ζούμε, είναι πολύ σημαντικό να καταφέρνουμε να δημιουργούμε στιγμές ξεγνοιασιάς και αισιοδοξίας! Και η συνεστίασή μας έδωσε αυτή την ευκαιρία! Με πολύ κέφι, με χορό και όμορφο κλίμα, το μεσημέρι της Κυριακής πέρασε πιο γρήγορα από όσο θα θέλαμε, αλλά σίγουρα όσο όμορφα όσο το περιμέναμε!
Φυσικά, όπως πάντα ιδιαίτερη στιγμή ήταν η λαχειοφόρος, όπου τα δώρα ήταν πολλά και χρήσιμα, με πολλές προσφορές από φίλους/ες αλλά και συνεταιριστικά εγχειρήματα.
Από την δικιά μας μεριά, θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους μουσικούς που μας ανεβάσαν την διάθεση, όλους/ες όσους/ες προσέφεραν δώρα για την λαχειοφόρο και φυσικά όλους και όλες που ήρθαν στη συνεστίαση, στηρίζοντας τόσο ηθικά όσο και οικονομικά το Ξεκίνημα.
Μέχρι τον επόμενο Νοέμβρη και την επόμενη μας συνεστίαση, θα ξαναβρεθούμε στους αγώνες που έρχονται!
Βόλος: Καμπάνια ενάντια στην καύση σκουπιδιών και πανελλαδική συνάντηση για το Νερό
Το «Ξ» Βόλου συνεχίζει μαχητικά την καμπάνια στη πόλη, με θέμα την καύση σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ και τη δημιουργία εργοστασίου SRF (σκουπίδια προς καύση) από το Δήμο Βόλου.
Παράλληλα παίζει ενεργό ρόλο στη Συμμαχία για το Νερό η οποία οργάνωσε την 4η πανελλαδική της συνάντηση στην πόλη του Βόλου στις 18 και 19 Νοεμβρίου.
Διαβάστε περισσότερα για την συνάντηση της Πανελλαδικής Συμμαχίας για το Νερό στη σελίδα 2 και για την εκστρατεία ενάντια στην καύση σκουπιδιών στη σελίδα 5
