Η φετινή 8η Μάρτη, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ξημέρωσε σε έναν κόσμο που εδώ και έναν χρόνο ζει με τις συνέπειες τη πανδημίας. Συνέπειες που οι γυναίκες, ως μία ήδη καταπιεσμένη και ευάλωτη ομάδα, κλήθηκαν να τις επωμιστούν με ακόμα σκληρότερο τρόπο. Όπως συμβαίνει σε κάθε οικονομική κρίση, έτσι και σε αυτήν που εξελίσσεται στον απόηχο της πανδημίας, οι ανισότητες οξύνθηκαν, αφήνοντας μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας εκτεθειμένα στον αγώνα για επιβίωση.
Έτσι, οι κινητοποιήσεις για την 8η Μάρτη διεθνώς χαρακτηρίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τα αιτήματα που αναδείχθηκαν μέσα στην πανδημία αλλά την ίδια ώρα και από τις ειδικές συνθήκες που περιόρισαν τη δυνατότητα για πολύ μαζικές πορείες και διαδηλώσεις.
Συγκεντρώσεις σε όλον τον κόσμο
Στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, αλλά και σε χώρες όπως η Τουρκία και η Ισπανία, τα συνθήματα που επικράτησαν αφορούσαν κυρίως τη βία κατά των γυναικών και τις γυναικοκτονίες. Στην Ισπανία, στην οποία 3 χρόνια πριν 8 εκατομμύρια κόσμου είχαν συμμετάσχει στις διαδηλώσεις και τις δράσεις της απεργιακής 8ης Μάρτη, φέτος μόλις κάποιες χιλιάδες διαδήλωσαν στη Βαρκελώνη. Σε άλλες πόλεις, όπως η Μαδρίτη, δε δόθηκε άδεια για να οργανωθούν πορείες λόγω των μέτρων για τον κορονοϊό και το κίνημα δεν ήταν σε θέση να αμφισβητήσει τα κυβερνητικά διατάγματα. Η ισπανική κυβέρνηση είχε κατηγορήσει τις περσινές μαζικές πορείες για την 8η Μάρτη σαν έναν από τους βασικούς λόγους εξάπλωσης του ιού.
Στη Γαλλία, 30.000 γυναίκες και άντρες βγήκαν στους δρόμους, ενώ οι γυναίκες εργαζόμενες σταμάτησαν συμβολικά τη δουλειά τους στις 15:40 για να καταγγείλουν με αυτόν τον τρόπο το μισθολογικό χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα.
Στην Πολωνία, τα τελευταία χρόνια το γυναικείο κίνημα βρίσκεται σε κινητοποιήσεις για να υπερασπιστεί το δικαίωμα στην άμβλωση. Η άμβλωση στην Πολωνία επιτρέπεται μόνο κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις και το περασμένο φθινόπωρο η ακροδεξιά κυβέρνηση προσπάθησε να τις περιορίσει ακόμα περισσότερο. Οι εξαιρετικά μαζικές συγκεντρώσεις που έγιναν τότε ανάγκασαν την κυβέρνηση σε υποχώρηση και σε νίκη του κινήματος, σύντομα όμως, στις αρχές της χρονιάς, η κυβέρνηση επανάφερε τον νόμο. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η συμμετοχή στις πορείες της 8ης Μάρτη ήταν περιορισμένη, όμως τα αιτήματα για νομιμοποίηση των αμβλώσεων ήταν και πάλι στο επίκεντρο, στέλνοντας το μήνυμα πως μπορεί σήμερα το κίνημα να βιώνει την απογοήτευση, όμως ο αγώνας δεν έχει τελειώσει ακόμα.
Στο Τόκυο στην Ιαπωνία οι γυναίκες διαδήλωσαν ενάντια στις σεξιστικές διακρίσεις, που εντάθηκαν κατά τη διάρκεια της καραντίνας αλλά και στον απόηχο των σεξιστικών δηλώσεων του πρώην προέδρου των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων Γιοσίρο Μόρι. Ο Μόρι είχε δηλώσει δημόσια πως οι γυναίκες ανταγωνίζονται για το ποια μιλάει περισσότερο(!), γεννώντας οργή και αντιδράσεις που τελικά τον ανάγκασαν σε παραίτηση.
Στην Ινδία, οι κινητοποιήσεις για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας συνδέθηκαν με τις πολύμηνες κινητοποιήσεις των αγροτών και αγροτισσών ενάντια στις νέες μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης που επιτίθενται στα δικαιώματά τους. Οι γυναίκες αγρότισσες βγήκαν μπροστά και έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ πολλές συμμετείχαν και σε συμβολική απεργία πείνας, διάρκειας μίας ημέρας.
Στη Μιανμάρ, όπου από την 1η Φλεβάρη που έγινε το στρατιωτικό πραξικόπημα, οργανώνονται πολύ μαζικές διαδηλώσεις, στις 8 Μάρτη οι γυναίκες βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή των κινητοποιήσεων. Το κίνημα μετράει ήδη πάνω από 50 νεκρούς από τις δυνάμεις καταστολής, παραμένει όμως στους δρόμους με εξαιρετικό θάρρος.
Οι συγκεντρώσεις στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, οι συγκεντρώσεις για την 8η Μάρτη οργανώθηκαν κάτω από ένα ιδιαίτερα ηλεκτρισμένο κλίμα. Το ξέσπασμα του ελληνικού #metoo, πέρα από τον καλλιτεχνικό χώρο και τον χώρο του αθλητισμού, έχει περάσει και στην κοινωνία, με πολλές γυναίκες να μιλούν στα social media για τα δικά τους περιστατικά κακοποίησης. Την ίδια ώρα, η συζήτηση για τον σεξισμό και την έμφυλη βία, που ήταν ήδη ανοιχτή και ζωντανή τα τελευταία χρόνια, έχει πια «ανάψει» με νέες και μεγαλύτερες γυναίκες αλλά και άντρες να αναζητούν τρόπους αντίστασης στις σεξιστικές αντιλήψεις.
Παράλληλα, η έξαρση της βίας και της καταστολής από την κυβέρνηση, ο νέος νόμος για τα πανεπιστήμια, οι σκληρές απαγορεύσεις κυκλοφορίας στο όνομα της «προστασίας» από τον κορονοϊό και η εκδικητική στάση της κυβέρνησης απέναντι στον απεργό πείνας Δημήτρη Κουφοντίνα, δημιούργησαν σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας «ασφυξία» συνδυασμένη με αγανάκτηση και την οδήγησαν να αναζητήσει τρόπους έκφρασης στους δρόμους.
Έτσι, στις φετινές κινητοποιήσεις ενώθηκαν πολλές διαφορετικές φωνές και διεκδικήσεις, με τις γυναικείες ομάδες και οργανώσεις να παίζουν κεντρικό ρόλο και να συμμετέχουν φοιτητικοί σύλλογοι, εργατικά σωματεία και οργανώσεις της Αριστεράς.
Δυστυχώς, για μία ακόμα χρονιά, οργανώθηκαν 3 διαφορετικές πορείες τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη. Κάποιες οργανώσεις κάλεσαν σε μεσημεριανές κινητοποιήσεις, κάποιες σε απογευματινές ενώ το ΚΚΕ, δυστυχώς, για μια ακόμη φορά κάλεσε ξεχωριστή κινητοποίηση μόνο του.
Παρόλα αυτά, στη Θεσσαλονίκη η συμμετοχή στην απογευματινή πορεία ήταν σχεδόν διπλάσια από την περσινή, ενώ στην Αθήνα, που η καταστολή είναι πολύ εντονότερη και η μετακίνηση από άλλες περιοχές στο κέντρο δυσκολότερη, η συμμετοχή στην πορεία ήταν περίπου ίδια με πέρσι, με αποτέλεσμα και οι δύο συγκεντρώσεις να κινούνται γύρω στα 1.500 άτομα.
Το γυναικείο κίνημα έχει πολλά ακόμα να δώσει!
Μπορεί φέτος σε πολλές χώρες οι κινητοποιήσεις να ήταν μικρότερες των προηγούμενων χρόνων, οργανώθηκαν όμως κάτω από εντελώς νέες και αντίξοες συνθήκες. Η αποφασιστικότητα πάντως όσων συμμετείχαν, όπως και τα συμπεράσματα που θα βγουν μέσα από την όξυνση των ανισοτήτων, αποτελούν σημαντική παρακαταθήκη για τους μελλοντικούς αγώνες του γυναικείου κινήματος, που όλα δείχνουν πως έχει ακόμα πολύ δρόμο μπροστά του.
Όπως όλα τα κινήματα, έτσι και το γυναικείο κίνημα που αναπτύσσεται σε παγκόσμιο επίπεδο τα τελευταία χρόνια, θα ήταν αδύνατο να κινείται σε ευθεία γραμμή. Θα έχει τα «πάνω» και τα «κάτω» του, θα βιώνει νίκες και ήττες και θα βγάζει συμπεράσματα. Εξάλλου, το καπιταλιστικό σύστημα που βασίζεται πάνω στις ανισότητες και την καταπίεση δεν μπορεί και δεν θέλει να δώσει λύσεις στα θέματα της καταπίεσης των γυναικών και της ανισότητας των φύλων. Αντιθέτως, θα συνεχίσει να αναπαράγει τους λόγους και τις αιτίες για να μαζικοποιήσουμε ξανά, γυναίκες και άντρες, τους αγώνες μας ενάντια στον σεξισμό και τις διακρίσεις.
