Της Ζωής Μακρυγιωργάκη – Αγγλική Φιλολογία Αθήνας
Το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, θεσμός που γνώριζε άνθηση ήδη από τη δεκαετία του ’70 στις χώρες της δυτικής Ευρώπης κάνει την εμφάνισή του στην Ελλάδα με τον όρο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.), το 1992 ,ενώ λειτουργεί ουσιαστικά από το 1999, οπότε και δέχεται τους πρώτους φοιτητές.
Ουσιαστικά κινείται στο πλαίσιο της φιλοσοφίας περί δια βίου εκπαίδευσης και υποτίθεται ότι δημιουργήθηκε για να δίνει μια δεύτερη ευκαιρία στη γνώση, κυρίως σε άτομα που ανήκουν ήδη στο εργατικό δυναμικό της χώρας, αφού τους παρέχεται το δικαίωμα να μην παρακολουθούν υποχρεωτικά τα μαθήματα.
Πέρα όμως από τα όσα προσφέρει, όσοι επιθυμούν να φοιτήσουν έρχονται αντιμέτωποι με μια σειρά εμποδίων για να αποκτήσουν το πολυπόθητο πτυχίο και να διεκδικήσουν μια καλύτερη θέση στην εργασία τους. Τα προβλήματα ξεκινούν από τη στιγμή που θα καταθέσουν την αίτηση, καθώς το ποσοστό που επιλέγεται είναι εξαιρετικά χαμηλό. Για το φετινό ακαδημαικό έτος ο αριθμός των επιλεγόντων ήταν μόλις 6.600 από το σύνολο των 84.755 υποψήφίων, ενώ ο αρχικός σχεδιασμός μιλούσε για 60.000 φοιτητές για το 2.000, το 2ο έτος λειτουργίας του και για πολλαπλάσιο αριθμό για τα επόμενα χρόνια.
Από τη στιγμή που θα επιλεγούν, οι φοιτητές του Ε.Α.Π. καλούνται να καταβάλουν δίδακτρα, τα οποία κάθε χρόνο αυξάνονται δραματικά. Από 440 ευρώ ανά θεματική ενότητα για το 2000, αυξήθηκαν σε 700 ευρώ για τη φετινή ακαδημαική χρονιά. Αν λάβουμε υπόψιν ότι για την απόκτηση πτυχίου απαιτείται η παρακολούθηση 12 θεματικών ενοτήτων, το κόστος ανέρχεται στα 8.400 ευρώ. Επιπλέον αν κάποιος φοιτητής κοπεί σε κάποιο μάθημα ή χάσει τις εξετάσεις –ακόμα και για σοβαρούς λόγους υγείας- καλείται να καταβάλλει το 1/3 του ποσού προκειμένου να δώσει το μάθημα τον επόμενο χρόνο.
Παρόλο που το Ε.Α.Π. απευθύνεται κυρίως σε άτομα εργαζόμενα και ενώ ένα μεγάλο ποσοστό των φοιτητών είναι εργαζόμενες μητέρες, ο χρόνος που πρέπει να αφιερωθεί στη μελέτη ώστε να ανταπεξέλθουν οι φοιτητές στο πρόγραμμα αγγίζει τις 40 ώρες την εβδομάδα. Και παρά τις προσπάθειες αυτές, η απόκτηση του πολυπόθητου πτυχίου παραμένει δύσκολη υπόθεση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, από τους 524 που ενεγράφησαν το 2000 στο τμήμα των φυσικών επιστημών μόνο οι 8 κατάφεραν να αποφοιτήσουν φέτος.
Ακόμη και να αποφοιτήσεις όμως τα προβλήματα δεν σταματούν. Αν και τα πτυχία του Ε.Α.Π. τυπικά θεωρούνταν ισότιμα με αυτά των άλλων πανεπιστημίων, δεν υπάρχει θεσμική κατοχύρωση, με αποτέλεσμα να «εξασφαλίζει» για τους πτυχιούχους ανεργία της τάξεως του 35%, όταν για τους κατόχους πτυχίου των υπολοίπων πανεπιστημίων το ποσοστό αυτό είναι 9%.
Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε τις πρόχειρες και φωτοτυπημένες σημειώσεις και βιβλία, και την έλλειψη μόνιμης στέγης για τα μαθήματα, τότε καταλαβαίνουμε το τι είναι αναγκασμένοι να υποστούν οι φοιτητές του ανοιχτού πανεπιστημίου, ώστε να εξασφαλίσουν μια δεύτερη ευκαιρία στη μόρφωση, που δε σημαίνει όμως και δεύτερη ευκαιρία για τα εργασιακά τους δικαιώματα…
